De tentoonstelling B.L.A.U.W vertelt over het onderzoek naar de geschiedenis, toepassing en mogelijkheden van blauwverven en blauwdruk. Dit is een ambachtelijke en arbeidsintensieve techniek die veel vakmanschap vereist. Een ambacht dat in Nederland nauwelijks meer wordt beoefend, waardoor deze tentoonstelling de bezoeker de kans biedt om de kunst van natuurlijk verven, textiel en patroonontwerp te ontdekken. Het textielblauwdrukprocedé is niet alleen gebruikt in de mode, maar ook in beeldende kunst en interieurdesign.

Textielblauwdruk is zelfs opgenomen op de UNESCO-lijst van Immaterieel Cultureel Erfgoed.

Historisch blauwdrukpatroon- en receptenboek

De tentoonstelling is geïnspireerd op het onlangs verworven patroon- en receptenboek uit 1811 van Johannes Mulder, een gerenommeerd blauwdrukker en verver uit Borne. Zijn historische patronenboek met receptuur uit 1811 bevat ontwerpen die nog steeds actueel zijn. Liesbeth Hassink, directeur van het museum, spreekt van een ‘heugelijke dag’. “Dit is zo’n pareltje en hoort thuis in de top tien van het museum.”

Verven van kleding was goedkoper

Blauwdruk is een eeuwenoude uitsparings-techniek om stoffen te bedrukken met prachtige indigoblauwe kleuren en verfijnde patronen. Na het aanbrengen van een stempelpatroon met een pasta, wordt de stof ondergedompeld in het verfbad. Bij het uithalen komt er zuurstof vrij en krijgt de stof de blauwe kleur, een wonder. Daarna wordt de pasta eruit gewassen zodat het patroon zichtbaar wordt.

Blauwdruk is in het verleden zo populair geworden omdat kleding kostbaar was. Het verven van kleding was goedkoper dan het kopen van nieuwe. Veel recepten zijn bewaard gebleven. Hieruit blijkt dat blauwdruk verven een vaardigheid is waarvoor veel natuurlijke grondstoffen nodig zijn om het gewenste resultaat te bereiken. De originele stempels en diverse grondstoffen die bij het blauwverven worden gebruikt, zijn te zien in het museum.

De komst van synthetische indigo

In Europa wordt al sinds de middeleeuwen natuurlijke blauwe kleurstof verkregen door de bladeren van de Wede-plant (Isatis tinctoria) te fermenteren. Later, door de handel van de VOC, doet de kleurvastere Oosterse indigo (Indigofera) zijn intrede in Europa. In de 18e en 19e eeuw floreren de blauwververijen.  Door de komst van de synthetische indigo is men niet langer afhankelijk van de import van natuurlijke indigo uit Azië. Hoewel de oorsprong van Europese blauwdruk in Nederland ligt, wordt dit ambacht hier nog zelden gebruikt. Het is interessant om te zien hoe het textielblauwdrukprocedé zich heeft ontwikkeld in verschillende regio’s en landen.

De blauwdrukindustrie was een belangrijke industrie in Twente

Uit dit blauwdrukambacht zijn verschillende katoendrukkerijen in Twente ontstaan, waaronder Texoprint in Boekelo en Spanjaard in Borne. Helaas zijn deze firma’s inmiddels verdwenen.

Hedendaagse innovatieve toepassingen en technieken

Blauwdruk is een ambacht dat in Nederland niet meer op grote schaal wordt uitgeoefend, maar het heeft nog steeds veel potentieel en kan worden gebruikt op moderne toepassingen.

Met deze tentoonstelling wil Museum Bussemakerhuis de schoonheid en veelzijdigheid van Blauwdruk laten zien. Bezoek het museum in de historische kern van Borne van 20 mei tot en met 13 februari 2024 en laat u inspireren door de schoonheid en  het vakmanschap van Blauwdruk!