TOEN MODIEUZE VROUWEN NOG DAMES WAREN

Vanaf 3 april tot 12 oktober is in het Museum Bussemakerhuis de tentoonstelling Modebeeld 1930-1950 te zien. Mode is zoveel meer dan kleding. Birthe Weijkamp, de samensteller van de tentoonstelling, weet dat als geen ander. Zij heeft er haar beroep van gemaakt. Birthe is mode- en kunsthistorica, een kenner met een passie voor mode met een vleugje vintage. En meer dan dat. Als ‘vintage’ ervaringsdeskundige draagt Birthe kleding uit de jaren ’30 tot ’50. Wat begon als een zoektocht naar een kostuum voor een feestje groeide uit tot een ware lifestyle. Met Wallis Simpson, de hertogin van Windsor als haar stijlicoon. Foto’s van haar outfits; gebloemde zomerjurken, felgekleurde hoedjes en blonde krullen – waarvoor ze elke nacht met krulspelden slaapt – leverde haar ruim 10.000 instagramvolgers op.

Coco Chanel zei ooit “mode gaat voorbij, alleen stijl blijft.”  De toestand van de economie, sociale veranderingen, opkomende industrialisatie… Alles heeft zijn weerslag in het modebeeld. Bepaalde vroeger vooral je sociale positie je kleedgedrag, in de jaren’30 waren filmsterren en jonge aristocratie de trendsetters. Na de Tweede Wereldoorlog dicteren Parijse couturiers de mode. Hún wil is wet, ieder jaar introduceren ze een nieuwe lijn en worden daarmee wereldberoemd. Rond de jaren ’50 bepalen ook popidolen de mode. Ook activiteiten als fietsen, autorijden, tennissen en zwemmen beïnvloeden het modebeeld. De collectie van Birthe Weijkamp toont kleding van ‘de gewone vrouw’, mooi gemaakt door huisnaaisters en kleine ateliers. Nederlandse ontwerpers waren in die tijd nog onbekend. Liever koos men voor een zelfgemaakte kopie van een Parijs ontwerper.

Vrouwelijke, glamoureuze mode van de jaren ‘30
In tegenstelling tot de mode uit de jaren 20 van de vorige eeuw, met een recht, slank jongensachtig silhouet zonder taille, laat mode uit de thirties zich het beste omschrijven als: vrouwelijk, glamoureus, hoffelijk én huiselijk. Door de economische crisis ontstond er een scheiding tussen casual, praktische kleding voor overdag en lange, flamboyante avondjurken met lage decolletés en blote ruggen. Avondkleding gemaakt van transparante stoffen met accenten van metallic lamé die de vrouwelijke vormen goed uit laten komen.

Sobere mode in de oorlogsperiode
De jaren ’40 kunnen verdeeld worden in een oorlogsperiode en een periode van vrede en wederopbouw. In de oorlogsjaren waren de kledingstukken simpel en functioneel. Met veel aandacht voor make-up en kapsel om er toch nog vrouwelijk en verzorgd uit te zien. Avondkleding was eenvoudig en sober. Ondanks de moeilijke tijden hechtten vrouwen veel waarde een mooie outfit. Materiaal was schaars. Oude herenpakken werden omgetoverd tot getailleerde mantelpakjes met brede schouders en een rechte rok tot over de knie. Strak, want voor een rechte rok is minder stof nodig. Vanwege het gebrek aan kousen, besloten sommige vrouwen om ‘s winters een (heren)pantalon te dragen. Marlène Dietrich liet zien hoe sexy herenkleding kon zijn. Door katoen- en wol schaarste verschenen nieuwe, goedkope materialen en werd het gebruik van kunstzijde gestimuleerd. Tegen het einde van de oorlog werden zelfs parachutes vermaakt tot (trouw)jurken van nylon.

In de naoorlogse periode van wederopbouw wordt het silhouet weer ultra-vrouwelijk
Na de Tweede Wereldoorlog verdween langzamerhand het sobere modebeeld van de jaren ’40. En in 1947 flaneerden elegante vrouwen op hoge hakken, in lange, zwierige rokken met wespentailles over de catwalk. Sensationeel. De ultra-vrouwelijke look van Dior en zijn ‘New Look’ werd omarmd door het modepubliek maar kreeg ook veel kritiek. Vrouwen waren inmiddels gewend aan praktische kleding waarin zij makkelijk konden bewegen. De ‘New Look’ met z’n strakke wespentaille was veel minder comfortabel. Bovendien paste het overdadige stofgebruik niet in het spaarzame tijdsbeeld van de naoorlogse jaren. Maar naarmate de economie verbeterde, begonnen vrouwen facetten van de ‘New Look’ te verwerken in hun eigen garderobe. Inspiratie deden ze op in modetijdschriften. Door de toenemende koopkracht, goedkope kunstvezels en de opkomst van confectie kon ook de gewone burgervrouw zich nu kleden volgens de laatste mode. Compleet met accessoires zoals handschoenen en (nep)parels. Met als resultaat een silhouet dat de vrouwelijke vormen accentueerde met nadruk op de taille en een volle boezem.

Trends volgen elkaar op maar lijken ook altijd weer terug te komen
Mode is en blijft fascineren. Oude kleding wordt vanzelf weer modern maar behoudt een zweem van nostalgie. Over deze golfbewegingen van de modegeschiedenis gaat deze tentoonstelling. Interessant voor wie herinneringen wil ophalen aan de jaren 1930-1950. Maar ook een goede gelegenheid om (klein)kinderen te laten zien wat er gedragen werd en hoe creatief men soms was in tijden van nood om er toch modieus uit te zien. Ook liefhebbers van vintagemode kunnen hun hart ophalen. De tentoonstelling modebeeld 1930-1950 in Museum Bussemakerhuis, gelegen midden in de pittoreske kern van Borne, is van 3 april tot 12 oktober te bewonderen en laat je voorgoed anders naar mode kijken.

Deze tentoonstelling is mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van het Stimuleringsfonds Bornse Evenementen